Czy warto się zaszczepić, gdy trwa już sezon grypowy?

Sportowcy – zarówno amatorzy, jak i profesjonaliści – często zastanawiają się, czy warto się szczepić. Wiele osób obawia się, że szczepienie może wpłynąć na ich wydolność i zdolność do treningów. Jak jest naprawdę? Czy regularna aktywność fizyczna wystarczy, by ochronić się przed wirusem grypy? Przyjrzyjmy się dostępnym badaniom i danym naukowym, które mogą pomóc w podjęciu świadomej decyzji.

Aktywność fizyczna a odporność

Regularne ćwiczenia fizyczne mają ogromny wpływ na układ odpornościowy. W badaniach wykazano, że regularne wykonywanie umiarkowanych wysiłków przez 1-2 godziny dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych nawet o 1/3. W innej pracy z kolei ustalono, że osoby spacerujące z intensywnością 70-75% VO2max przez 40 minut dziennie o połowę rzadziej niż osoby nieaktywne opuszczają szkołę lub pracę z powodu przeziębienia lub grypy.

Jednak intensywny trening, zwłaszcza u sportowców wyczynowych, może prowadzić do osłabienia odporności, co zwiększa ryzyko infekcji, w tym grypy. Zjawisko to nazywane jest „oknem podatności” (ang. open window), czyli okresem, w którym po intensywnym wysiłku organizm jest bardziej podatny na infekcje z powodu przejściowego osłabienia układu odpornościowego.

Szczepienie przeciw grypie – czy sportowcy powinni je rozważyć?

Szczepienie przeciw grypie jest jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed wirusem. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca coroczne szczepienia, zwłaszcza dla osób narażonych na zwiększone ryzyko infekcji. Sportowcy mogą być szczególnie podatni na grypę z powodu częstych podróży, bliskiego kontaktu z innymi zawodnikami oraz intensywnych treningów osłabiających odporność.

Oto kilka powodów, dla których sportowcy powinni rozważyć szczepienie:

  • Mniejsze ryzyko zachorowania – badania wykazują, że szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę o 40-70% w sezonach, gdy szczepy wirusa w szczepionce dobrze pasują do krążących wariantów.
  • Uniknięcie przerw w treningach – infekcja grypowa może oznaczać tygodnie regeneracji, co negatywnie wpływa na formę sportową i harmonogram przygotowań.
  • Ochrona organizmu po intensywnym wysiłku – po dużym obciążeniu treningowym odporność chwilowo spada, co zwiększa podatność na infekcje, a szczepienie może zmniejszyć to ryzyko.

Czy szczepienie wpływa na wyniki sportowe?

Nie ma dowodów na to, by szczepionka przeciw grypie negatywnie wpływała na wydolność organizmu. W przeglądzie badań opublikowanym w British Journal of Sports Medicine stwierdzono, że sportowcy po szczepieniu nie odnotowują spadku parametrów wydolnościowych, takich jak VO2 max czy czas regeneracji.

Jak połączyć szczepienie z treningami?

Aby zminimalizować wpływ szczepienia na cykl treningowy, warto:

  • Unikać intensywnych treningów w dniu szczepienia i dzień po nim.
  • Dbać o odpowiednią regenerację, sen i nawodnienie.
  • Planować szczepienie na czas poza sezonem startowym.

Podsumowanie

Sportowcy, ze względu na zwiększone obciążenie organizmu i ryzyko osłabienia odporności po intensywnych treningach, powinni rozważyć szczepienie przeciw grypie jako formę ochrony przed infekcją. Dzięki temu mogą uniknąć dłuższych przerw w aktywności i utrzymać dobrą formę przez cały sezon. Warto kierować się rzetelnymi danymi naukowymi i konsultować decyzję z lekarzem sportowym, aby dostosować strategię szczepień do indywidualnych potrzeb i kalendarza treningowego.


Źródła:

  1. https://ncez.pzh.gov.pl/ruch_i_zywienie/aktywnosc-fizyczna-a-odpornosc-organizmu/
  2. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/od-czego-zalezy-odpornosc-organizmu
  3. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/wywiady/90034,od-czego-zalezy-odpornosc
  4. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/grypa/
  5. https://blogs.bmj.com/bjsm/2012/12/17/the-influenza-vaccination-in-sports-medicine-is-it-effective/
  6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32032168/