Grypa kojarzy się przede wszystkim z wysoką gorączką, bólem mięśni i ogólnym osłabieniem. Jednak coraz więcej badań pokazuje, że ten wirus może prowadzić także do poważnych powikłań neurologicznych – zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Jakie są najczęstsze objawy ze strony układu nerwowego po grypie? Kto jest najbardziej narażony i jak można się chronić?
Jakie neurologiczne powikłania mogą wystąpić po grypie?
Grypa to infekcja, która może wywołać szerokie spektrum zaburzeń neurologicznych. Najczęściej obserwowane powikłania to:
- Drgawki – są najczęstszą neurologiczną komplikacją grypy, zwłaszcza u dzieci. Mogą mieć postać drgawek gorączkowych, zaostrzeń padaczki lub być objawem innych zaburzeń neurologicznych wywołanych przez wirusa.
- Encefalopatia i encefalitis (zapalenie mózgu) – objawiają się zaburzeniami świadomości, zmianami zachowania, drgawkami, a w ciężkich przypadkach śpiączką. Encefalopatia grypowa może mieć łagodny przebieg, ale zdarzają się też przypadki z trwałymi następstwami neurologicznymi lub zgonem.
- Ostre martwicze zapalenie mózgu (ANE) – rzadkie, ale bardzo poważne powikłanie, często prowadzące do trwałych uszkodzeń lub śmierci.
- Zespół Guillaina-Barrégo (GBS) – autoimmunologiczne uszkodzenie nerwów obwodowych, objawiające się postępującym osłabieniem i niedowładami, czasem wymagającymi intensywnej terapii.
- Zapalenie rdzenia kręgowego, mielitis, ADEM – rzadziej spotykane, ale mogą prowadzić do poważnych zaburzeń ruchowych i czuciowych.
- Udar mózgu, ataksja, zaburzenia ruchowe – opisywane jako rzadsze powikłania, zwłaszcza u osób z chorobami współistniejącymi.
Kto jest najbardziej narażony?
- Dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia – w tej grupie częstość powikłań neurologicznych jest najwyższa, a przebieg może być szczególnie ciężki.
- Osoby z wcześniejszymi chorobami neurologicznymi – dzieci i dorośli z padaczką, porażeniem mózgowym czy innymi schorzeniami układu nerwowego są znacznie bardziej narażeni na ciężki przebieg i powikłania.
- Niezaszczepieni przeciw grypie – ryzyko powikłań neurologicznych jest wyższe u osób, które nie przyjęły szczepionki przeciw grypie.
- Osoby z chorobami przewlekłymi – np. metabolicznymi czy immunologicznymi.
Jak często dochodzi do powikłań neurologicznych?
- Wśród dzieci hospitalizowanych z powodu grypy, powikłania neurologiczne występują u 8–17% przypadków, przy czym najczęściej są to drgawki i encefalopatia.
- W badaniach wykazano, że nawet 10% hospitalizowanych dzieci z grypą doświadcza poważnych powikłań neurologicznych, a w niektórych grupach ryzyka odsetek ten jest jeszcze wyższy.
- Najpoważniejsze powikłania, takie jak ANE czy ciężka encefalopatia, mogą prowadzić do zgonu lub trwałych następstw neurologicznych nawet u 30–50% pacjentów.
Objawy neurologicznych powikłań grypy – na co zwrócić uwagę?
- Nagłe drgawki, zwłaszcza u dzieci z wysoką gorączką
- Zaburzenia świadomości, splątanie, dezorientacja
- Ostre zaburzenia ruchowe (niedowłady, ataksja)
- Silne bóle głowy, wymioty, sztywność karku
- Nagłe pogorszenie stanu ogólnego bez wyraźnych objawów ze strony układu oddechowego
Ważne: U części pacjentów powikłania neurologiczne mogą wystąpić bez typowych objawów grypy, takich jak kaszel czy katar.
Leczenie i rokowanie
- Leczenie powikłań neurologicznych po grypie jest głównie objawowe i wspomagające. W ciężkich przypadkach stosuje się leki przeciwwirusowe, sterydy, immunoglobuliny oraz intensywną terapię.
- Rokowanie zależy od rodzaju powikłania, wieku pacjenta i chorób współistniejących. Większość dzieci wraca do pełnej sprawności, ale nawet połowa pacjentów z ciężką encefalopatią może mieć trwałe następstwa neurologiczne lub umrzeć.
Jak się chronić przed neurologicznymi powikłaniami grypy?
- Coroczne szczepienie przeciw grypie – skutecznie zmniejsza ryzyko zarówno zachorowania, jak i powikłań neurologicznych, zwłaszcza u dzieci i osób z grup ryzyka.
- Szybka konsultacja lekarska przy pojawieniu się niepokojących objawów neurologicznych w przebiegu grypy.
- Leczenie przeciwwirusowe – im wcześniej rozpoczęte, tym większa szansa na uniknięcie powikłań.
- Profilaktyka ogólna – unikanie kontaktu z chorymi, dbanie o odporność, higiena rąk.
Podsumowanie
Grypa to nie tylko przeziębienie – może prowadzić do poważnych, czasem nieodwracalnych powikłań neurologicznych. Szczególnie narażone są dzieci, osoby z chorobami neurologicznymi i niezaszczepieni.
Coroczne szczepienie przeciw grypie to najskuteczniejsza forma ochrony przed tymi groźnymi konsekwencjami. Zadbaj o siebie i swoich bliskich – bo zdrowie mózgu jest równie ważne jak zdrowie serca.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/86673,powiklania-neurologiczne-po-grypie
- https://www.termedia.pl/neurologia/Infekcjom-wirusowym-towarzyszy-wieksze-ryzyko-zaburzen-ukladu-nerwowego,50269.html
- https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1529005%2Cnaukowcy-o-zwiazkach-miedzy-infekcjami-wirusowymi-chorobami-ukladu