Szczepienia to jedno z największych odkryć medycyny. Stosowanie szczepień na szeroką skalę pozwoliło na całkowitą eliminację wirusa ospy prawdziwej i drastycznie ograniczało śmiertelność oraz zachorowalność na liczne choroby zakaźne, jak błonica, krztusiec, odra czy różyczka. Dzięki szczepieniu przeciw grypie można uniknąć ciężkiego przebiegu tej choroby i jej groźnych powikłań. Nadal jednak wiele osób obawia się szczepień. Zupełnie niepotrzebnie. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak szczepionka przeciw grypie stymuluje układ odpornościowy i skąd wiadomo, że jest to w pełni bezpieczne.

Szczepienia – rewolucja w walce z chorobami zakaźnymi

Zanim wynaleziono szczepienia, regularnie wybuchające epidemie chorób zakaźnych siały postrach wśród ludzi na całym świecie. Jednym z najbardziej śmiercionośnych wirusów była ospa prawdziwa. W 1796 roku brytyjski doktor Edward Jenner przeprowadził eksperyment, podając ośmioletniemu chłopcu wirusa ospy krowiej. Chłopiec zachorował na łagodną formę choroby, która dała mu odporność przeciwko wirusowi ospy prawdziwej. Była to pierwsza w historii szczepionka, która szybko zaczęła zyskiwać na popularności jako forma ochrony przed śmiertelną ospą.

FOT: Epidemia grypy hiszpanki (1918-1920)

Mimo to, jeszcze w XX wieku na ospę prawdziwą zmarło około 300 mln ludzi. W latach 50. każdego roku na świecie zdarzało się około 50 mln przypadków ospy. Dopiero masowe szczepienia na globalną skalę pozwoliły ostatecznie rozprawić się z tym wirusem. Od tego czasu naukowcom udało się stworzyć wiele innych, skutecznych szczepionek przeciw takim chorobom jak gruźlica, błonica, krztusiec, tężec, dur brzuszny, żółta gorączka czy grypa.

Jak działają szczepionki?

Szczepienie polega na uczeniu układu odpornościowego, jak radzić sobie z daną chorobą. Większość szczepionek zawiera osłabioną lub inaktywowaną formę wirusa lub bakterii, bądź niewielką część wirusa lub bakterii zwaną antygenem. To właśnie dzięki nim nasz organizm uczy się, jak walczyć z daną chorobą. Kontakt z takim osłabionym lub martwym wirusem stymuluje układ odpornościowy do produkcji przeciwciał.

Szczepiąc się przeciw grypie dajemy naszemu organizmowi szansę, na przygotowanie się do kontaktu z prawdziwym wirusem. Taki „trening” pozwala na szybszą i skuteczniejszą reakcję układu odpornościowego. Dzięki temu, osoby zaszczepione w ogóle nie zachorują na grypę lub przejdą ją znacznie lżej, niż osoby bez szczepienia.

Czy osoby o obniżonej odporności mogą się szczepić?

To często zadawane i w pełni zrozumiałe pytanie. Czy osłabiony układ odpornościowy poradzi sobie nawet z takim osłabionym lub martwym wirusem? Przede wszystkim należy pamiętać, że szczepionka nie może wywołać choroby, więc nie trzeba obawiać się zachorowania. Jednocześnie, choć szczepienia u osób z niedoborami odporności są zazwyczaj dobrze tolerowane, każdy przypadek powinien być rozważany indywidualnie, w porozumieniu z lekarzem. Warto również pamiętać o ogromnym znaczeniu szczepienia zdrowych osób, które są w bliskim kontakcie z osobą z obniżoną odpornością. To strategia kokonu, która zapewnia dodatkową barierę ochronną przed wirusami.

Czy szczepienie przeciw grypie jest bezpieczne?

Szczepienie przeciw grypie, tak jak i inne szczepienia ochronne, jest bezpieczną, skuteczną i najlepszą z możliwych formą ochrony przed chorobami zakaźnymi. Skład szczepionki jest ściśle kontrolowany. Zawarte w niej cząsteczki wirusa lub wirusy martwe nie mogą wywołać choroby. Związane ze szczepieniem działania niepożądane to w zdecydowanej większości ból w miejscu wkłucia lub gorsze samopoczucie, związane ze zwiększoną aktywnością układu odpornościowego. Bardzo rzadko zdarzają się poważniejsze odczyny poszczepienne. Jeśli już występują, to są związane z reakcją alergiczną na składnik szczepionki. Większość objawów niepożądanych ustępuje samoistnie 1-2 dni po szczepieniu.

Dlaczego warto się szczepić?

Na przestrzeni lat szczepionki uratowały życie milionów ludzi na świecie. Dzięki powszechności szczepień udało się wyeliminować z Europy ospę prawdziwą i polio. Dziś szczepienia chronią nas przed poważnymi problemami zdrowotnymi wywołanymi przez bakterie i wirusy, ograniczają także rozprzestrzenianie się chorób wśród członków rodziny, przyjaciół, rówieśników czy innych członków społeczności.

---

Źródła:

1. https://szczepienia.pzh.gov.pl/ciekawostki/historia-szczepien-w-pigulce/ - data ostatniego dostępu 04.2024
2. https://www.gov.pl/web/psse-myslenice/poliomyelitis---ostra-choroba-zakazna-wywolana-przez-poliowirusy - Data ostatniego dostępu 04.2024
3. https://www.crazynauka.pl/ospa-prawdziwa-setki-milionow-jej-ofiar-i-ostatnia-z-nich-janet-parker-mija-40-lat-od-eradykacji-choroby/ - data ostatniego dostępu 04.2024
4. https://vaccination-info.europa.eu/pl/informacje-o-szczepionkach/jak-dzialaja-szczepionki-0 - data ostatniego dostępu 04.2024
5. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/48078,szczepienie-przeciwko-grypie-niepozadane-odczyny-poszczepienne-nop - Data ostatniego dostępu 04.2024
6. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/czy-mozna-szczepic-osoby-z-obnizona-odpornoscia/- Data ostatniego dostępu 04.2024