Grypa w ciąży – dlaczego warto się szczepić?

2.08.2023

Grypa może być bardzo groźna w ciąży i to zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Organizm kobiety ciężarnej jest 4-5-krotnie bardziej narażony na ciężki przebieg grypy przez całe 9 miesięcy trwania ciąży. U części kobiet spodziewających się dziecka grypa może przejść w zapalenie płuc. Tej grupie pacjentek grozi także większe prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego. Aż 32-55 proc. kobiet w ciąży, które zachorują na grypę jest zmuszonych do pozostania w szpitalu, a co dziesiąta z nich wymaga leczenia w oddziałach intensywnej opieki medycznej.

Ciąża wiąże się z ogromnymi zmianami w organizmie, wśród których warto zwrócić uwagę na:

  • Immunosupresję, czyli spadek odporności przeciw wirusom i pasożytom,
  • Wzrost tendencji do obrzęku błony śluzowej nosa i gardła,
  • Zmianę składu procentowego poszczególnych składników krwi,
  • Przyśpieszenie pracy serca,
  • Zmniejszenie się pojemności płuc, idące w parze ze zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen.

W kontekście grypy duże znaczenie ma stan immunosupresji, czyli spowolnienie procesu, w którym wytwarzane są przeciwciała. Prowadzi to do zmniejszenia odporności organizmu i stanowi czynnik sprzyjający ciężkiemu przebiegowi grypy oraz jej powikłaniom. W takiej sytuacji w następstwie grypy może dojść do obumarcia płodu, porodu przedwczesnego, urodzenia dziecka o niskiej masie ciała, zaburzenia rytmu serca u płodu czy zapalenia płuc i ostrej niewydolności oddechowej u matki.

Ponadto noworodek, którego mama była chora, też jest obarczony ryzykiem wystąpienia zapalenia płuc i komplikacji okołoporodowych z powodu niskiej odporności, jaką mają dzieci tuż po narodzinach. Temu problemowi przyjrzało się CDC (Center of Disease Control and Prevention), podejmując współpracę z departamentami zdrowia w pięciu amerykańskich stanach: Kalifornii, Nowym Jorku, Północnej Karolinie, Utah oraz Waszyngtonie. Organizacje te przeprowadziły badanie kohortowe, czyli oparte na obserwacji oraz gromadzeniu danych bez wpływu na badaną grupę. Zastosowano w nim retrospektywne zbieranie danych uzyskanych z baz departamentów zdrowia współpracujących z CDC. Na ich podstawie oceniono wpływ zachorowania kobiet w ciąży na grypę A/H1N1 w czasie pandemii w 2009 roku na zdrowie noworodków. Autorzy badania ustalili, że zachorowanie ciężarnych na grypę pandemiczną 2009 wpływało na zwiększone ryzyko niepomyślnego przebiegu ciąży i niekorzystnych następstw dla noworodka. Więcej o badaniu można przeczytać w artykule opracowanym przez Medycynę Praktyczną.

Eksperci są w zgodni w zakresie rekomendacji szczepień przeciwko grypie dla przyszłych mam. Zalecają to międzynarodowe organizacje (m.in. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Centers for Disease Control and Prevention (CDC), ACIP (Advisory Committee on Immunisation  Practices) i inne towarzystwa naukowe, w tym także polskie (m.in. Polskie Towarzystwo Wakcynologii czy Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej). Zalecenie to znajduje się też w obowiązującym polskim Programie Szczepień Ochronnych. Co roku na świecie miliony kobiet szczepią się przeciwko grypie i ich sytuacja jest bacznie monitorowana. W przypadku kobiet ciężarnych odsetek działań niepożądanych nie jest większy niż w populacji ogólnej, dlatego też obawa przed nimi nie powinna przyćmiewać zagrożeń, jakie mogą pojawić się na skutek zarażenia grypą.


Opracowano na podstawie:

  1. https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/grypa/215809,zachorowanie-na-grype-u-kobiet-w-ciazy-ma-negatywny-wplyw-na-zdrowie-noworodkow - data ostatniego dostępu 08.2023
  2. Antczak A. 2015. “Grypa – praktyczne kompendium”, Warszawa: Wydawca Medical Tribune Polska
  3. Neuzil K, Reed G, Mitchel E et al. Impact of influenza on acute cardiopulmonary hospitalizations in pregnant woman. Am J Rpidemiol 1998, 148: 1094-1102
  4. Nitsch-Osuch A, Woźniak Kosek A, Brydak L: Szczepienia przeciw grypie u kobiet ciężarnych – bezpieczeństwo i skuteczność. Gin Pol 2013, 84: 56-61
  5. Zaman K.,Roy |E., Arifeen S.E. i wsp. Effectiveness of maternal influenza immunization in mothers and infants N. Engl. J. Med. 2008; 359:1555-1564
  6. Jamieson D, Honein M, Rasmussen et al. H1N12009 influenza virus infection during pregnancy in the USA. Lancet 2009, 374: 451-458
  7. Benovitz I, Esposito S, Gracey K et at. Influenza vaccine given to pregnant woman reduces hospitalization due to influenza in their infants. Clin Infect Dis 2010, 51: 1355-1361
  8. Creanga A, Johnson T, Graitzer S at al. Severity of 2009 pandemic influenza A (H1N1) virus infection in pregnant woman. Obstet Gynecol 2010, 115: 717-726
  9. Munoz F.M. Safety of influenza vaccines in pregnant woman. Am. J. Obstet. Gynecol., 2012; 207 (3): S33-S37.