Osoby cierpiące na choroby serca są szczególnie narażone na poważne powikłania pogrypowe, a więc należą do grupy osób, które przede wszystkim powinny wziąć pod uwagę szczepienie przeciw grypie.

Badania dowodzą, że w ciągu zaledwie kilku dni po infekcji wirusem grypy u pacjentów po 40. roku życia, którzy nie przeszli wcześniej zawału serca ani udaru mózgu:

• 10-krotnie zwiększa się ryzyko zawału serca,
• 8-krotnie zwiększa się ryzyko udaru mózgu.

Zwiększenie ryzyka pogrypowych powikłań sercowo-naczyniowych u osób z chorobami serca wynika głównie z trzech poniższych mechanizmów:

1. Ogólnoustrojowa stymulacja układu odpornościowego, zwiększenie ekspresji białek, stany zapalne na blaszkach miażdżycowych i aktywacja płytek krwi może spowodować ostre pęknięcie blaszki miażdżycowej, co z kolei może prowadzić do zawału mięśnia sercowego (typu I) i udaru mózgu.
2. Wzrost zapotrzebowania metabolicznego komórek mięśnia sercowego, a także tkanek i narządów obwodowych prowadzi do niedostatecznej podaży tlenu i niedokrwienia mięśnia sercowego, co może skutkować zawałem mięśnia sercowego (typu II).
3. Bezpośrednie uszkodzenie mięśnia sercowego lub tętnic może spowodować zapalenie tętnic, zapalenie mięśnia sercowego, arytmię i zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych, a co za tym idzie ostrą niewydolność serca.

Powikłania pogrypowe to szereg konsekwencji zdrowotnych nie tylko w trakcie zakażenia lub tuż po nim. Zawał serca, będący powikłaniem grypy, występuje w trakcie trwania infekcji lub bezpośrednio po niej. Zaostrzenie chorób, które istniały przed infekcją grypy, nastąpi równolegle z ostrymi objawami grypy. Natomiast pewne objawy niewydolności serca mogą pojawić się wiele miesięcy, a nawet wiele lat po przejściu grypy. Prof. nadzw. dr hab. n. med. Andrzej Ciszewski, (Instytut Kardiologii w Warszawie) podkreśla, że wirusowe zapalenie mięśnia serca rozpoczyna się później - tygodnie, a nawet miesiące po przebytej infekcji.

Choć najbardziej zagrożeni są pacjenci, który zmagają się jednocześnie z wieloma chorobami, a także ci w podeszłym wieku, pogrypowe powikłania kardiologiczne często dotykają też osoby młode, dotychczas zdrowe, które wcześniej nie szczepiły się. Mięsień sercowy po przebytej grypie u części pacjentów zregeneruje się, ale nie u każdego powróci do całkowitej sprawności.

Szczepienie przeciw grypie powoduje spadek ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych o 36% u pacjentów w populacji ogólnej, a także spadek ryzyka śmiertelności z powodu powikłań sercowo-naczyniowych i z jakichkolwiek innych przyczyn o 18% u pacjentów z niewydolnością serca.

Skuteczność kliniczna szczepień przeciw grypie wynosi do 45% i jest jednym z istotnych sposobów prewencji wtórnej stosowanych w zapobieganiu zawałowi serca. Pozostałe, takie jak rzucenie palenia, statyny i leki na nadciśnienie tętnicze mają, kolejno, do 43%, do 30% i do 25% skuteczności klinicznej w zapobieganiu zawałowi serca. Szczepienie może też zmniejszać ryzyko zgonu.

---

Opracowano na podstawie:

1. Warren-Gash, C. et al. Eur. Respir. J. 2018: 51: 1701794
2. Musher, D. M. et al. N Engl J Med. 380(2):171-176 (2019)
3. Vardeny, O. et al. Eur Heart J 38(5):334-337 (2017)
4. Udell, J. A. et al. Expert Rev Cardiovasc Ther.13(6):593-6 (2015)
5. MacIntyre, C. R., et al. Heart. 102(24), 1953-1956 (2016)
6. Udell, J. A. et al. JAMA. 310(16):1711-20 (2013)
7. Modin, D. et al. Circulation. 29:139(5):575-586 (2019)
8. https://www.medonet.pl/zdrowie,zawal--a-nawet-przeszczep-serca-moze-czekac-nas-po-grypie,artykul,1725014.html - data ostatniego dostępu 08.2023
9. http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm - data ostatniego dostępu 08.2023